ZORLANDIĞIMIZ BİR BAŞKA DUYGU: GÜVEN

Güven gibi soyut kavramları duyu organlarımızdan ziyade bize nasıl hissettiriyor olduklarıyla bilir ve tanırız. Tanımsal olarak nasıl açıklıyoruz peki güven duygusunu? “Korku, çekinme ve kuşku duymadan inanma ve bağlanma duygusu” diyor TDK. Yaşadığımız döneme bakacak olursak tüm bunları hissetmeden karşımızdaki kişinin bize maksimum şeffaflıkta davrandığını nasıl düşünebiliriz sorusu gelebilir akıllara. Belki en yakınım dediğiniz insanların söylemlerinin gerçekliğinden çok şüphe ettiğinizden belki de farkında olarak ya da olmadan sizin de kendi yakınlarınıza aynı şeyleri yaşatmış olma ihtimalinizden zorlanıyor olabilirsiniz bu duyguyu benimsemekte.

Güvensizliğin içimizde yarattığı, belki tanımlamakta zorlandığımız, o boşluk hissinin genellikle bu kadar belirgin olmasının sebebi ise sosyal varlıklar olduğumuz ve yaşadığımız tüm ilişki türlerinde ilişkiyi devam ettirebilmenin en önemli faktörü olduğu gerçeği. İster romantik ilişkilerimiz olsun, ister arkadaşlık, ister iş arkadaşlıklarımız… Hatta bakacak olursak bindiğimiz taksinin şoförü, bilmediğimiz bir yerdeyken yol sorduğumuz kişi… Doğrudan veya dolaylı olarak farketmeksizin güven duygusu hayatımızın her noktasında karşımıza çıkmakla kalmıyor, gölgemiz gibi bizi takip ediyor.

Sosyal medyada dolanırken hepimizin gördüğü birçok gönderi oluyor, bunlardan biri de elbette güven meselesi. “Şunu yapana güvenmeyin” ya da “bunu yapan kişi çok güvenilirdir” gibi paylaşımlar belki de çok gerekli anlarda karşımıza çıkıyor ancak bu genellemeler her konuda olduğu gibi bizi yanlış yönlendirecek bilgilerin başında aslında.

Her insanın karakteri, motivasyonu ve niyeti çok çeşitli ve karşımızdaki insanı tanısak bile bazen yanıltıcı sonuçlara varabiliyoruz. Nereden bileceğiz peki güvenip güvenmemiz gerektiğini? Yargılamadan anlamaya ve öğrenmeye çalışmak yapılacak en doğru karar. Her söylemin ve her davranışın arkasında yatan sebepler, gösterilen davranıştan farklı olabilir. Bu sebeple, genel etiketlemeleri yapmamaya çalışarak anlamaya çalışmak güvensizliğimizin oluşturduğu bu boşluğu zamanla kapatabilir. Duygularımızla alakalı birçok konuda olduğu gibi bunda da sonuçları sabırsızca beklememek bu yolda en büyük yardımcımız olacaktır.

Şunu da belirtmek gerekir ki araştırmalara göre özellikle liderlerin güvenilirliklerinin ölçüldüğü durumlarda, daha güvenilir bulunanların özellikleri arasında karar verme mekanizmaları ve davranış veya düşüncelerinin motivasyonu hakkında açık oldukları, diğerlerinin görüşlerine önem verip dinledikleri ve kendi kişisel çıkarlarınının üstüne diğerlerinin çıkarlarını da gözettikleri bulunmuş.

Diğer karakter özellikleri de bazen bize kişinin güvenilir olup olmadığı hakkında ipuçları sağlayabiliyor. Kişinin diğer insanlarla uyumlu olması, vicdanlı olması ve kendini suçlu hissedebiliyor olması bunların başında geliyor.

Tüm bunları konuştuktan sonra “Hiç tanımadığımız insanlara neden bu kadar çabuk güveniyoruz?” sorusunu sorabiliriz kendimize. Araştırmalara göre bunun iki farklı sebebi olabilmekte. İlki, karşılıklı yarar ilkesi. Yani bize yararlı olacağınızı düşündüğümüz kişilere biz de güvenilir davranıyoruz, aynı şey elbette karşımızdaki insan için de geçerli oluyor. Diğer bir sebep ise sosyal normlar. Burada bahsedilen şey, yazıya dökülmeyen bu toplumsal kurallar karşımızdakine güven duymamız beklentisini bizde oluşturduğu için güvenmeye meyilli oluyoruz.

Ne kadar çok istesek de bu önemli duyguyu içimizde yeniden yeşertmemiz bazı durumlarda kolay olmayabilir. Acelen varmış gibi hissetme eğer durum senin için de böyleyse. Zamanla anlayıp öğrenmeye çalışarak, belki doğru analiz ederek yavaş yavaş gelişecek bir duygu bu. Kolay olmuyor oluşu ise hayatımızda hem kendimizle hem de çevremizle olan ilişkilerimizde bulunduğu nokta, her şeyin ortası. İşte güven tam olarak orada, tüm hayatımızın ortasında konumlanıyor. Bu yüzden, acele etmek yerine değiştirmeye çalış. Elbette eğer istiyorsan…

Psk. Öykü Gündüz

illüstrasyon: @annamachtart