Onarım Terapisi Safsatası
Teknolojik gelişmeler sayesinde bebekler henüz doğmadan dış genital bölgelerine bakılarak atanmış cinsiyetlerini öğrenebiliyoruz.
Öğrenilen atanmış cinsiyetin ardından ‘cinsiyet açıklama partileri’ verilmeye başlanıyor. Organizasyonlar düzenleniyor ve ikili cinsiyet sistemini oluşturan kadın ve erkek cinsiyetlerini temsilen pembe veya mavi dekorasyon süreci başlıyor.
Doğuma kadar devam eden bu süreçte, hediyeler oyuncaklar, mobilyalar, kıyafetler, hastane odaları, dağıtılacak çikolatalar, annenin hastanede giyeceği kıyafetler, bebeğin adının başına eklenecek sıfatlar ve diğer tüm detaylar atanmış cinsiyete göre belirlenmeye başlanıyor. Yani henüz bebek doğmadan hangi rengi, hangi oyuncakları, hangi kıyafetleri sevmesi gerektiğini yakın çevresi ve toplum belirlemiş oluyor ve eğer belirlenenin dışındaki oyuncaklarla oynarsa ailede endişe başlıyor.
Yakın geçmişte bu endişe bilimi de etkiliyordu. Çeşitlilik, hastalık zannediliyordu. Heteroseksüel (ikili cinsiyet sistemine göre karşı cinsten hoşlanan) olmayan tüm cinsel yönelimler ve cisseksüel (doğumda atanmış olan cinsiyeti ile bireyin hissettiği yani cinsel kimliği ile eşleşen) bireyler dışındaki herkes hasta kabul ediliyordu.
Bu sebeple etik olmayan, bireylerde ciddi hasarlara neden olan, bazen intihara kadar sürükleyen ayrıca işkence olarak da tanımlanan ‘onarım terapisi’ ortaya çıktı. Bu terapide amaç cinsel yönelimi heteroseksüel olmayan bireylerin, ikili cinsiyet sitemine göre karşı cinse ilgi duymasını sağlamaktı. Yapılan araştırmalar, onarım terapisinin bir safsata ve onun da ötesinde istismar olduğunu, kişide travma yarattığını ve yasaklanması gerektiğini kanıtladı.
1973 yılında homoseksüellik Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı’ndan çıkarıldı ve hastalık olmadığı literatüre geçti. Ayrıca 2013 yılında ‘cinsel kimlik bozukluğu’, ‘cinsiyet disforisi/uyumsuzluğu’ olarak değiştirildi. Bu değişiklik bireyleri kategorize ederek etiketlemeyi sürdürse de bazı kaynaklarda kitapta hala bulunmasının sebebinin insan haklarını korumak üzere olduğu belirtilmektedir. Bunun sebebi, Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı’nda yer alan durumlarda kişilerin sağlık hizmetlerine erişim haklarının mevcut olmasıdır. Bu şekilde, özellikle gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde bireylerin cinsiyet uyum operasyonu geçirmelerini kolaylaştırmak amaçlanmıştır. Yine de ucunda etiketleme olan bir durum tartışmaya açıktır.
Her ne kadar bilim eşcinselliği tanı kitabından tamamen çıkarmış ve cisseksüel olmayan bireyler için kullanılan ‘bozukluk’ ifadesini değiştirmiş olsa da bugün ‘onarım terapisi’ uyguladığını iddia eden sözde terapistler mevcuttur. Bu terapiyi uyguladığını söyleyenler ya meslekten değildir ya da meslek etiğini çiğnemektedir. Danışanlarını istismar etmekte, çaresizliğe ve ciddi hastalıklara sürüklemektedir.
Kısacası kişi, cinsel kimlik ve cinsel yönelimine bakılarak hasta ilan edilemez. Dolayısıyla tedavi de edilemez. Önemli olan kişinin hisleri ve partneriyle arasındaki karşılıklı onaydır. Çeşitlilik hastalık değil renktir, renkler de mavi ve pembeyle kısıtlı değildir. Yapılması gereken; durumu değiştirmeye çalışmadan kabullenmek, farklı renklerde, kalıplardan taşarak var olmanın güzelliğini farkına varmak ve gerekirse etik kurallarla çalışan, onarım terapisi uygulamayan bir terapistle yolculuğa başlamaktır. Unutulmamalıdır ki, onarılması gereken hisler değil toplumsal normlardır.
Kaynaklar
Makaleler
Drescher, J. (2015). Out of DSM: Depathologizing homosexuality. Behavioral Sciences, 5(4), 565–575. https://doi.org/10.3390/bs5040565
Jenkins, D., & Johnston, L. B. (2004). Unethical treatment of gay and lesbian people with conversion therapy. Families in Society, 85(4), 557–561. https://doi.org/10.1177/104438940408500414
Dergiler
