MÜZİK TERAPİSİNİN TARİHÇESİ

5 min readFeb 4, 2021

Müzik İyileştirir.

Müzik düşüncelerimizi ve duygularımızı açığa çıkararak, kendiliğin farkına varılması ve ifadenin zenginleşmesi için eşsiz bir olanak sunabilir. Tarih boyunca müzik, insanlar için sanatsal bir ilham kaynağı olmasının yanında, toplumsal bilinci ifade etmede de rol oynamıştır. Hayatın her alanında, doğumdan ölüme kadar müziksiz bir sürece maruz kalınmadığını bilmekteyiz.

Her yaştan ve kültürden insanların, etrafını çevreleyen, kulaklarını dolduran tınıların varlığı, müziği tedavide halen etkin ölçülerde kullanmadığımız gerçeğini de açık etmektedir. Müzik terapisi çok eski tarihlere dayanan, aslen denenmiş, ama bir yandan da henüz potansiyeli yeterince kavranmayan ve günlük pratiğe yansıtılmayan bir tedavi modelidir.

Türklerde en az 6000 yıldan beri süregelen bir müzik tarihinden bahsedilmektedir. Davul, Türklerde en yaygın olan müzik, ilan ve işaret aletidir. Ayrıca çeşitli üﬂemeli, vurmalı ve yaylı çalgılar tarih boyunca var olmuştur. M.Ö. 3000–2000 yılları arasında Anadolu’ya yerleşen Oğuzlar’ın müziği, Şaman müziğine kaynak gösterilmektedir. Şamanların, davulu ve Kırgız Türkleri’nde baksı denen kopuzcuların, kopuzu sihir ve tedavide kullandıkları ve bu kişilerin de kutsal sayıldıkları, halk içinde insan ruhunun uzmanı olarak maneviyatlarına eşlik ettikleri bilinmektedir. Antik Yunan’da müziğin epilepsi, depresyon, sıla hastalığı (melankoli), mani, cinnet, somnambulizm, letarji, katatoni, histeri, felç, afazi, tarantiz- ma, korea, gut, ateşli hastalıklar, romatizma, çeşitli ağrılar, veba, kızamık ve kuduz gibi hastalıkların tedavilerinde kullanıldığına dair veriler vardır. Filozof ve matematikçi Pisagor, umutsuzluğa düşen kimseleri veya çabuk öfkelenen hastaları belirli melodilerle tedavi edebilme imkanını araştırmıştır. Seslerin harmonisinin bir sonucu olan müzik, Pisagor’a göre vücuttaki harmoninin bozulduğu durumlarda en etkili devadır. Bilinen tarihin ilk dönemlerinde insanlar, bir şeyi anlatamadıkları zaman onun büyülü ve esrarlı olduğunu düşünürlerdi. Sesleri de tabiattaki ruhların sesi olarak nitelendirir ve davul çalarak veya başka sesler çıkararak ruhlara ulaştıklarına inanırlardı. Her canlının, dolayısıyla ruhun bir sesi, bir frekansı vardır düşüncesiyle şarkı ritim ve büyü yoluyla ruhların sesine ulaşmaya çalışırlardı. Şamanlar ritim, müzik ve dansın etkisiyle insanları çeker, onları adeta hipnotize eder ve böylelikle topluluklara yön verirlerdi. Hastalıkların tedavisinde söylenen şarkılar, çalınan müzik, ritim ve yakılan tütsüler hep kötü ruhları kovmak içindi.

18. ve 19. yüzyılda Avrupa’da, müziğin tedavide kullanılmasına ilişkin ﬁkirler ortaya konmaya başlamış, 20. yüzyılda bu tedavi yönteminin hak ettiği yere ulaşması için gereken temeller atılmıştır.

Müzikle birlikte kontrolsüz kasların harekete geçtiğinden, müzikal etkinliklerin bireysel olarak ve grup halinde uygulanabileceğinden söz edilmiştir. Bu dönemde, okullarda ve hastanelerde hem çocuklar hem de erişkinler için müzikle tedavi seansları düzenlenmeye başlamıştır. Özellikle çocuk hastalarda oldukça başarılı sonuçlar alınmıştır. Ayrıca, ameliyat edilen hastaların yanına her gün şarkı söylenip enstrüman çalacak hasta bakıcılardan oluşan bir ekip verilmiştir. Beraber şarkı yazma ve söyleme, müzikal doğaçlama, dans etme , müzik dinleme, müzikal oyunlar, beden perküsyonu eklenerek müzik terapiye yeni tedavi yöntemleri denenmeye başlanmıştır.

Müzik terapi nedir diye sorulduğunda akla ilk gelen sorular genellikle şöyle olur:

Müzik dinlemek bir terapi yöntemi midir?
Tüm müzik türleri müzik terapiye dahil midir?
Müzik terapi kimlere yapılır?
Terapistlerin müzikal olarak donanımlı olması gerekir mi?
Müzik terapisi birebir mi yapılmalıdır?

Müzik Terapi Nedir?

Dünya Müzik Terapi Federasyonu, müzikle tedaviyi ‘Bir kişi veya grubun fiziksel, duygusal, sosyal ve kognitif ihtiyaçlarını karşılamak üzere gereksindiği iletişim, ilişki, öğrenme, ifade, mobilizasyon, organizasyon ve diğer ilgili terapötik öğeleri geliştirmek ve artırmak için müziğin ve/ veya müzikal elemanların (ses, ritim, melodi ve harmoni) eğitimli bir müzik terapisti tarafından tasarlanarak kullanılması’ olarak tanımlar. Rehabilitasyon, özel eğitim ve toplum için müziğin etkisini kullanan, kanıta dayalı tedavi edici bir yöntemdir ve eğitimli bir müzik terapistinin rehberliğinde hedefler belirlenebilir. Amerikan müzik terapi birliği , müzikal terapötik müdahalelerin kişiye özel belirlenmiş hedefler doğrultusunda yürütülmesi gerektiğini belirtmektedir.

İnsan yaşamında etkili ve güçlü bir iletişim aracı olan müzik, yalnızca ruhsal yapının kötü olduğu durumlarda değil, iyi olduğu durumlarda da insanı etkilemektedir. Müzik kendine özgü dili, yapısı ve anlatım öğeleriyle insanın duygu ve düşüncelerine seslendiği söylenebilir.

Müzik Terapi’de dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır:

Danışan ile terapist arasında terapötik bir ilişki olması gerekir.
İyileştirici bir şekilde terapiyi şekillendirmek gerekiyor.
İki tarafın aktif olması önemlidir.
Yolu beraber çizmek gerekir.
Kişiyi önceden ölçmek gerekir.
Bir hedef belirlenmeli ve seansın bir sonu olması gerekmektedir.

Günümüzde Müzik Terapisi

Müzik dinlemek eğlenceli olabilir, ancak sizi daha sağlıklı hale getirebilir mi? Müzik bir zevk ve memnuniyet kaynağı olabilir, ancak araştırmalar ayrıca birçok farklı psikolojik faydası olduğunu da göstermiştir. Müziğin faydaları neler bir bakalım. Müziğin düşüncelerinizi, duygularınızı ve davranışlarınızı etkileyebileceği düşüncesi, muhtemelen bir sürpriz gibi gelmeyecektir kulağa. En sevdiğiniz, tempolu rock eserini dinlerken havalara uçuyor ya da şahane bir canlı performans eşliğinde gözyaşlarını tutamıyorsanız, müziğin gücünü kolayca anlarsınız.

Müziğin psikolojik etkileri, tahmin edebileceğinizden çok daha güçlü ve geniş kapsamlı olabilir. Müzik terapisi, bazen duygusal sağlığı desteklemek, hastaların stresle başa çıkmasına yardımcı olmak ve psikolojik iyileşmeyi desteklemek için kullanılan bir girişimdir. Hatta bazı durumlar, müzikteki zevkinizin kişiliğinizin farklı yönlerini kavramasını sağlayabilir. Müzik zihni rahatlatabilir, vücuda enerji verebilir ve hatta insanların acıyı daha iyi yönetmesine yardımcı olabilir.

Sosyal hayat karmaşıklaştıkça tedavi protokolleri de bu çerçevede yeni boyutlar kazanmaktadır. Sağlık Bakanlığının onayıyla Sağlık Meslek mensupları ve Müzik alanı mensupları Müzik terapisi sertifika programlarına katılabilmektedirler.

Müzik terapisi; müziği ve onun ﬁziksel, duygusal, mental, sosyal, estetik ve spiritüel olmak üzere tüm yüzlerini, kişinin sağlığını düzeltmek veya geliştirmek için kullanan, eğitimli bir müzik terapisti ile hasta ilişkisine dayanan bir içeriğe dönüşmüştür. Ortodoks tıbbının gelişimi ile unutulan ve binlerce yıldır kullanılmış olan müzikle tedavi, Batı tıbbı tarafından yeniden fark edilmeye başlanmış ve müzik ve müzikoterapinin nörobilimi çalışılmaktadır.

Müzik terapisti, temelde hastanın sağlığının düzelmesine kognitif fonksiyonlar, motor beceriler, duygusal ve effektif gelişim, davranış ve sosyal yetenekler ve yaşam kalitesi gibi çeşitli alanlarda müzik deneyimlerini (doğaçlama, şarkı söyleme, şarkı yazma, müziği dinleme ve tartışma, müzikle hareket etme) kullanarak tedavi yöntem ve hedeﬂerine ulaşarak yardımcı olur.

Müzik terapi, ﬁzyolojik fonksiyonlara daha holistik yaklaşır. Yani, ritim, melodi, tını, dinamikler, harmoni ve formdan oluşan altı unsurla, sistemi düzenlemek, daha doğru bilgiyi alıp işlemesini sağlamak için beden ve ruha yönelir. Müzik Terapi birebir kişiyle veya grup ile birlikte, aktif katılımcı veya pasif dinleyici şeklinde, doğaçlama veya belli bir müzik üzerinden yapılabilir.

Müzik Terapi Müziği içselleştirmek ve kendi iç dinamiğini yakalamak için umut veren bir tedavi yöntemi olma yolunda ilerlemektedir.Müziğin, tedavide hak ettiği ölçüde daha yaygın kullanılması dileğiyle…

KAYNAKLAR