İMGELEME İLE PERFORMANSINI YÜKSELT
Bedenimiz zihnimizin esiri… Tüm davranışlarımızın temelinde yatan zihnimiz, karmaşık bir işleyişe sahip olmasına rağmen kontrolü her zaman bizim elimizde olan bir mekanizmadır. “Performans” konusu tüm insanların hayatında özellikle 21. Yüzyılda popüler olmaya devam ediyor. Her ne yapıyor olursak olalım, ister işimizde ister uğraştığımız spor dalında veya çaldığımız bir müzik aletinde “performans” seviyemizi üst seviyelere çekmek için bir çaba içerisindeyiz. Ortaya koyduğumuz fiziksel kapasitemiz, performans kriterlerini belirlemede önemli bir rol oynuyor. Prova, antrenman ve bunun gibi pratik içeren uygulamalar, kişinin yüksek performans potansiyeline ulaşmasına yardım edebilecek fiziksel aktivitelerdir. Fakat unutulmaması gereken bir faktör var ki yüksek performansa ulaşmak için fiziksel pratiklerin dışında kişinin kazanması gereken psikolojik beceriler vardır. Kişi potansiyel performansına ulaşmak için fiziksel olarak yeterli olduğu durumlarda psikolojik beceri olarak yetersiz ise en üst seviyeye ulaşması zor olabilir. Performans yükseltmek amacına uygun olarak kullanılan birçok psikolojik beceri bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi de günümüzde sık kullanılan “imgeleme” becerisidir.
İMGELEME
İmgeleme tekniği isminden de anlaşılacağı üzere, zihinde imgeler yaratmak temeline dayanıyor. Kişi mümkün olabilecek tüm duyularını kullanarak performansını yükseltmek istediği deneyimini zihninde canlandırarak bedenini bu duruma en hazır duruma getirmeye çalışıyor. Temelde basit gibi görünen bu teknik uygulama çokça konsantrasyon gerektiriyor. Kişi imgeleme yaparken aslında var olmayan olguları duyumsamaya çalışıyor. Var olmayan bir sesi duymak veya aslında elinde olmayan bir nesneyi hissetmeye çalışmak zihin için her zaman kolay olmayabilir.
İmgeleme tekniği kişinin performansı üzerindeki olumlu etkisinin yanı sıra kaygı düzenleme becerisine de katkıda bulunabiliyor. Özellikle performans sanatçılarının sahne kaygısı ile baş etme yöntemlerinden biri olan imgeleme tekniği özgüven seviyesi, odaklanma ve zihinsel dayanıklılık becerilerine de pozitif etki yapabiliyor.
Olimpiyat sporcularının sık kullandığı bu teknik fiziksel performansı en yüksek seviyeye çekme hızına katkı sağlıyor. Beceri edinmede kolaylık sağlayan bu teknik bireysel ve takım sporcuları tarafından da tercih ediliyor.
NASIL UYGULANIR
Bir piyano sanatçısı olduğumuzu hayal edelim. Kısa bir süre sonra büyük bir gösterimiz var ve zaman daraldıkça birçok konuda kaygı duymaya başlıyoruz. İzleniyor olmak bizi çok geriyor ve sahnede yapabileceğimiz olası bir hatada bize gelecek eleştirilerin ne dozda olduğunu bilmiyoruz. Çok fazla kalabalık bizi geriyor. Bununla birlikte kendi performansımızdan da kaygı duyuyoruz. Yanlış bir nota basma ihtimalimiz beynimizin içinde bizi kemiriyor. Ve bu durumu düşündüğümüzde bile soğuk terler atıyoruz. Bu durumda zihinde imgeleme tekniğini kullanabiliriz. İlk olarak sessiz ve konsantrasyon sağlayabileceğimiz bir alanda zihnimizi sahneye çıkarmalıyız. O alanda yürümeli kokusunu hissetmeli tüm alanı görmeli ve dokunmalıyız. Zihnimizi sahnede olduğuna ikna ettikten hemen sonra seyircileri yerlerine koyabiliriz. Kitlemiz seyirci koltuklarına geçtikten sonra onların gözlerine bakmalıyız bizlere nasıl baktıklarını hayal etmeliyiz. Alkışlarını hissetmeli, fısıldamalarını duymaya çalışmalıyız. Kalabalık kitlemizi tanıdıktan sonra piyanonun başına geçebiliriz. Haftalarca belki de yıllarca üzerinde çalıştığımız tuşlara dokunmalıyız, onları hissetmeli üzerindeki tozları parmaklarımıza bulaştırmalıyız. Zamanı geldiğinde performansımızın en iyisini zihnimizde, tüm algılarımızla birlikte yarattığımız kalabalığa sunabiliriz. Kullandığımız bu imgeleme tekniği gerçek performansımız üzerinde etkili olabilmesi için bu tekniğin de provasını sık sık yapmalıyız.
Ülkemizde psikoloji biliminin alt alanlarında yapılan çalışmalar artmaya devam ediyor. Özellikle performans üzerine çalışmalar yapan araştırmacılar imgeleme tekniğinin fiziksel antrenman ile birlikte kişi performansı üzerinde olumlu etkileri olduğunu kanıtladılar. Sahne performans sanatçılarından olimpiyat sporcularına bir çok alanda kullanılan bu teknik uzman psikologlar tarafından uygulanıyor olup doğru uygulama süreci açısından çok önemlidir.
Furkan Başaran - Dokuz Eylül Üniversitesi - Psikoloji
