İlişkilerin “Zehirli” Hali
Pek çoğumuz aşık olmak ve romantik bir ilişki içinde bulunmak isteriz. Kimilerimiz için aşık olmak hayatta yaşanılabilecek en değerli ve nadir olaylardan birisidir. Bazılarımız içinse romantik ilişkiler yaşadığımız hayata bir anlam katar ve belli bir amaç uğrunda yaşadığımıza dair inancı arttırır. Aslında, bir insanı sevebilmek ve de o insan tarafından sevilebilmek kendimizi oldukça değerli hissettirir ve bizlere yalnızlık hissi ile ilgili korkularımızı aşabilmemizde yardımcı olur. Ancak, maalesef ki, bazen bu kadar büyüleyici ve güzel olan aşk ya da ilişki bizleri olumsuz yönde etkileyebilir ve çeşitli sıkıntılar yaşamamıza neden olabilir. Bu yazımızda sizlerle bir dönemdir hepimizin sıklıkla duyduğu “toksik ilişkileri” ele alıyor olacağız, haydi başlayalım!
Toksik İlişki Nedir?
Toksik ilişki denildiğinde aklınızda neler canlanıyor? Kısaca toksik ilişki, ilişki içinde bulunan bireylerin bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde birbirlerine veya ilişkiye zarar vermek amacıyla hareket ettiği durumlarda var olur. Bu durumlar yanlış anlaşılmaları, kişinin farklı yönlerde saldırıya uğramasını veya çeşitli şekillerde şiddete uğramasından hareketle oluşabileceği gibi manipülasyonlar, gaslighting ve aşırı kontrol davranışları ile de kendini gösterebilir.
Toksik ilişkiler sadece romantik partnerler arasında değil aynı zamanda aile ilişkilerinde veya arkadaşlık ilişkilerinde de görülebilir. Birey ilişki içerisindeyken ilişkinin zehirli taraflarını görmekte zorlanabilir ve ancak korkunç bir olay yaşanana kadar veya ilişki sona erdikten sonra ilişkinin onun için sağlıksız olduğunu fark edebilir. Her ne olursa olsun eğer bir ilişki size duygusal, psikolojik ve de fiziksel bir zarar veriyorsa veya kendinizi tehdit altında hissediyorsanız bu ilişki bir toksik ilişkidir diyebiliriz.
İlişkinizin Toksik Olabileceğine Dair Bazı Sinyaller
Bir ilişkinin kötüye gidip gitmediğini ve ilişki içerisinde sergilenilen davranışların kişiyi ne yönde etkilediğini ancak ilişki içerisinde bulunan birey anlayabilir.
Örneğin; ilişkinizde yapıcı olmayan eleştirilere ve küçümseyici davranışlara maruz kalıyorsanız, bir diğer deyişle aşağılandığınızı düşünüyorsanız muhtemelen toksik bir ilişki içerisinde olabilirsiniz. Bu tarz olumsuz davranışlar partnerler arasında olabileceği gibi, toplumsal alanlarda partnerlerin birbirlerine saygı çerçevesinden ayrık olarak aşağılaması, hor görmesi veya küçümsemesi ile de ortaya çıkabilir. Bu durum son derece moral bozucudur ve duygusal ihtiyaçlarımız için oldukça sağlıksızdır.
Bir diğer örnek ise kaçınma ve mahrum bırakma olarak önümüze çıkabilir. Partneriniz yaşadığınız bir problem karşısında sizinle konuşmaktan ya da size fiziksel veya duygusal yakınlık göstermekten kaçınabilir ve bir noktada sizi bu tarz davranışları ile cezalandırdığını düşünebilir. Zaman içerisinde ilişkiyi ciddi derecede yaralayacak olan bu pasif-agresif davranış oldukça tehlikelidir ve ilişkinin toksik bir hal almasına sebep olur.
Eğer partnerinizle olan ilişkinizde kendinizi duygusal anlamda tükenmiş hissediyorsanız ve bu tükenmişliğin zamanla katlanarak farklı olumsuz duygular ile birlikte (özgüven eksikliği, suçluluk duygusu, değersizlik hissi vb. gibi) devam ettiğini düşünüyorsanız ilişkinizin geldiği noktayı gözden geçirmenizde fayda var çünkü bu tarz belirtiler de toksik bir ilişki içerisinde olduğunuzun habercisi olabilir.
Toksik İlişkilerin Bireysel Etkileri Nelerdir?
Toksik bir ilişki içerisinde olan bireylerde sıklıkla benlik saygısında azalma görülmekle beraber depresyon, kaygı bozuklukları ve stresle baş etme becerilerinde zayıflama karşımıza çıkmaktadır. Aynı zamanda sağlıksız baş etme davranışları geliştiren kişilerde yeme bozuklukları ve madde bağımlılığı gibi problemler de ortaya çıkabilmektedir. Bunlara ek olarak fiziksel sağlık da olumsuz yönde etkilenmektedir. Kişiler strese bağlı olarak kardiyovasküler hastalıklar yaşayabilmektedirler..
Toksik İlişkiler İle Baş Etmek ve İlişkiyi Sonlandırmak
Eğer toksik bir ilişki içerisindeyseniz ve bu durumla baş etmek ya da ilişkiyi sonlandırmak istiyorsanız:
● Partneriniz ile sorunlu gördüğünüz davranışı paylaşın ve yaşanan durum hakkında konuşun. Bu durumun size neler hissettirdiğini ve duygularınızı ifade etmekten çekinmeyin.
● Partneriniz ile aranızda sağlıklı sınırlar belirlemeye çalışın. Bu durum hem sizin hem de karşınızdaki kişinin daha kaliteli bir iletişim kurmasına ve ilişkinizin güçlenmesine yardımcı olur.
● İlişki dinamiğinizde nelerin değişmesi gerektiğini düşünüyorsunuz? Partneriniz ile ortak bir noktada buluşabilecek misiniz? İlişkinizde ihtiyaçlarınızın karşılanıp karşılanmadığını gözden geçirin.
● İlişki içerisinde kendinizi nasıl hissediyorsunuz? Partneriniz size kendinizi kötü hissettiriyorsa belki de ilişkinizi yeniden değerlendirmenizde fayda vardır.
Eğer bunların hiçbiri işe yaramıyorsa ve ilişkiniz gün geçtikçe size daha çok zarar vermeye devam ediyorsa belki de ilişkiyi sonlandırmanız sizin için en iyi şey olacaktır. Bu noktada partnerinizle doğrudan ilişkiyi bitirmek istediğinizi ve bunun sebeplerini paylaşmanız önemli bir adımdır. Duyguları paylaşmak ve kendi tarafınızdaki sorumlulukları üstlenmek size kendinizi daha iyi hissettirecektir. Ancak kendinizi bu ilişki içerisinde kesinlikle güvende hissetmiyorsanız ve bu durum sizde bir kaygı ya da korku hissi uyandırıyorsa ilişkiyi derhal sonlandırınız.
Böylesi olumsuz bir deneyimi yaşamak her birimiz için oldukça zor ancak toksik bir ilişki içerisinde kalmak sizi daha çok yorar. Bu noktada kendinize karşı dürüst olmanız ve duygularınızı göz ardı etmemeniz oldukça önemli. Kendinizi olduğunuz gibi kabullenmek ve sezgilerinize güvenmeniz gerekli. Bu yolculukta asla yalnız olmadığınızı bilmek ve gerekirse hem çevrenizden hem de profesyonellerden bir yardım almak da kendiniz için alacağınız en sağlıklı kararlardan olacaktır. Dileriz ki ilişkilerinizde toksik diyebileceğimiz durumlar yaşanmaz, bir sonraki yazımızda görüşmek üzere!
Psikolog Ebru Özdemir
Kaynakça:
https://www.psychologytoday.com/gb/blog/toxic-relationships/201802/toxic-romantic- love
https://www.psychologytoday.com/intl/blog/happiness-is-state- mind/202005/frequently-asked-questions-about-toxic-relationships
https://www.psychologytoday.com/intl/blog/here-there-and-everywhere/202206/how- recover-toxic-relationship
https://www.psychologytoday.com/intl/blog/liking-the-child-you-love/201412/is-your- relationship-toxic
https://www.psychologytoday.com/intl/blog/the-intelligent-divorce/201309/getting- unstuck-the-toxic-relationship
https://www.verywellmind.com/toxic-relationships-4174665
Kapak Görseli: https://www.simonprades.com/
