Bağlanma Stilleri

Bağlanma sistemi hayatımızın ilk yıllarından itibaren var olan, yeni doğanların hayatta kalmasını sağlayan ve bütün memelilerde görülen evrimsel bir sistemdir.

Bağlanma stillerinin ortaya çıkışındaki öncülerinden Mary Ainsworth anne ile çocuk arasında üç belirgin bağlanma stili olduğunu öne sürmüştür: Güvenli, kaygılı ve kaçıngan. İlerleyen zamanlarda diğer araştırmacılar bu listeye düzensiz bağlanma stilini de eklemiştir. Peki bu bağlanma stillerinin birbirinden farkı nedir? Anne ile güvenli bağlanmaya sahip olan çocuklar genellikle çevrelerini rahatça keşfeder ve bu sırada kendilerini güvende hissetmek için annelerini bir dayanak olarak kullanırlar. Anne çocuktan uzaklaşsa bile çocuk geri döneceğini bilir ve döndüğünde anneyi neşe ile karşılar. Kaygılı bağlanma stiline sahip çocuklar sakin veya güvende hissetmek için annenin nerede olduğunu bilmeye ihtiyaç duyarken, kaçıngan bağlanma stiline sahip olanlar annenin yokluğunu bile fark etmeyebilir. Kaygılı bağlanan çocuklar anne yanlarında değilken sakinleşmekte zorlanır ancak kaçıngan bağlanma stiline sahip çocuklar annenin yokluğuna karşı kayıtsız kalırlar.

Çocukların anne veya bakım veren kişi ile kurdukları ilişkiler ile şekillenen bağlanma stillerini yetişkin olduklarında kurdukları yakın ilişkilerde de gözlemliyoruz. Bowbly’nin bağlanma kuramına göre de çocuklukta anne veya bakım veren kişi ile kurulan bu ilişki yetişkinlikte diğer insanlarla kurduğumuz yakın ilişkiler ile bağlantılıdır. Yetişkin bağlanma stilleri çözümlenirken kişinin ilişkide yakınlık kurma konusundaki rahatlığı ve partnerlerinden gördükleri sevgi ile ilgili endişe duyup duymadıkları büyük önem taşıyor. Yetişkinlerde de üç belirgin bağlanma stili görülüyor: Güvenli, Kaygılı ve Kaçıngan Bağlanma.

Güvenli

Güvenli bağlanma stiline sahip kişiler ihtiyaçlarını ve duygularını partnerlerine ifade etmek konusunda genellikle rahat hissederler. Tartışmalarda çözüme varabilir ve kararları birlikte almayı tercih ederler. Örneğin, bir konuda haklı olduklarını düşünseler bile haklı olduklarını kanıtlamak yerine birlikte bir çözüme ulaşmayı tercih ederler. Güvenli kişiler oyunlar oynamak yerine iletişim kurmayı tercih ederler. Örneğin, “Bugün ona iki kez mesaj attım, artık o bana atmalı” gibi hesaplamalar yapıp stratejik yollara başvurmazlar. Söz verdilerse tutmaya özen gösterirler ve tutamadıkları durumlarda ise özür dilemekten çekinmezler. Genellikle güvenilir ve istikrarlılardır.

Kaygılı

Kaygılı bağlanma stiline sahip kişiler ise ilişkide onları rahatsız eden şeylerden bahsetmekte zorlanır, bunun yerine trip atma gibi yollara başvurup sizin sorunu kendi kendinize anlamanızı bekleyebilirler. Kaygılı kişiler partnerlerinin davranışlarındaki değişikliklere karşı çok hassaslardır. Partnerlerinin davranışlarındaki en ufak değişimi kişisel olarak algılayabilir ve olumsuz duygulara kapılabilirler. Örneğin, kaygılı biri ile birlikteyseniz ve iş yerinizde kötü bir gün geçirip eve sinirli bir şekilde döndüyseniz partneriniz onunla ilgili bir sorununuz olduğunu düşünebilir. Bu kişiler genellikle ilişki ile fazlasıyla meşguldür ve partnerlerinden çok fazla yakınlık isteyebilirler. Beraber olmadığınız zamanlarda çok sık mesaj atıp nerede olduğunuzu öğrenmek isteyebilirler.

Kaçıngan

Kaçıngan bağlanma stiline sahip kişiler esnek görüşlü olan güvenli kişilerin aksine belli tipte kişileri tercih ederler. Örneğin, bu kişiler sadece çok çekici veya çok fit insanlarla birlikte olmak isteyebilirler. İlişkiler ile ilgili değişmesi güç olan düşüncelere sahiplerdir. Örneğin, birlikte yaşamanın veya evlenmenin gereksiz olduğunu düşünebilirler. Kaygılı kişilerin aksine, kaçıngan kişiler fazla yakınlıktan hoşlanmazlar ve bu nedenle partnerlerine karışık mesajlar verip kendilerinden fiziksel veya duygusal olarak uzaklaştırmaya çalışabilirler. Örneğin, kimi zaman sık sık görüşüp konuşurken kimi zaman onlardan hiç haber alamayabilirsiniz. Kaçıngan kişiler ilişkideki sınırlara fazlasıyla önem verir. Örneğin, siz onu bütün sosyal çevreniz ile tanıştırmanıza rağmen partnerinizin yakın çevresinden kimseyi tanımıyor olabilirsiniz.

Kaynakça

Levine, A., & Heller, R. (2018). Bağlanma: Aşkı bulmanın ve korumanın bilimsel yolları. Aganta Kitap

Tüzün, O., & Sayar, K. (2006). Bağlanma kuramı ve psikopatoloji. Düşünen Adam, 19(1), 24–39.

Derin Şanlıtop